Stres w pracy to dziś potoczne zjawisko. Co drugi Polak trafia do specjalisty z dolegliwościami, których przyczyną jest nerwowy styl życia. Stres sam w sobie nie jest zły, działa mobilizująco na organizm. Jednak w dzisiejszych czasach, stres wywołuje więcej złego niż dobrego.

Presja i stres w miejscu pracy

Z problemem stresu walczy praktycznie każdy z nas. Jest on przede wszystkim wywołany pracą, którą wykonujemy, niezależnie od zajmowanego stanowiska. Nieustanna rywalizacja, wzrost wymagań oraz szybkie tempo pracy powodują rosnące napięcie, które zostaje przeniesione na życie prywatne. Tylko nieliczni potrafią oddzielić życie prywatne i zawodowe.

Przyczyny stresu w pracy

Istnieje szereg zdarzeń, które są niebezpieczne dla psychiki ludzkiej. Często słyszymy: przemoc w miejscu pracy, mobbing, molestowanie czy dyskryminacja. Kolejne czynniki wpływające na nasze obciążenie psychiczne to brak perspektyw rozwoju, obawa przed zwolnieniem i niskie wynagrodzenie nieadekwatne do powierzonych obowiązków.

Tak naprawdę, każdy z nas może wymienić inne czynniki oddziaływujące na niego stresowo. Zależy to przede wszystkim od osobowości i temperamentu. Osoby uśmiechnięte, radosne, optymistycznie patrzące na świat mają większą odporność na stres. Zazwyczaj są to osoby kreatywne, mające więcej pomysłów na rozładowanie napięcia.

Ważna jest także obecność innych ludzi, ich pomoc i wsparcie. W związku z tym osoby samotne, należą do grupy osób, które najgorzej znoszą sytuacje stresowe w miejscu pracy. Za postrzeganie wydarzenia jak już wspomniano wyżej odpowiada nasza osobowość, wychowanie i styl życia. Zazwyczaj bardziej podatne na stres są osoby nieśmiałe, żyjące w pośpiechu, biorące na siebie za dużo obowiązków i za wszelką cenę dążące do celu. Człowiek posiadający kompleksy jest bardzo wrażliwy na krytykę innych osób, jego bezsilność wywołuje bardzo duży poziom stresu.

Naukowcy informują, że ponad 80% odczuwanego przez nas stresu, tak naprawdę nie ma związku z rzeczywistymi faktami, a wynika wyłącznie z budowania przez nas jak najgorszych scenariuszy oraz rozpamiętywania złych sytuacji z przeszłości.

Jak kontrolować stres w pracy

Każdy z nas powinien mieć jasno określony cel, który ułatwia podejmowanie decyzji i jednocześnie prowadzi do zmniejszenia stresu. Powinniśmy wiedzieć, co wpływa na nas pozytywnie, a co destrukcyjnie. Dobra organizacja pracy to podstawa.

Zgodnie z Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, pracodawca powinien zapewnić pracownikowi „co najmniej pięciominutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego”. Wtedy, chociaż na chwilę zapominamy o problemach i redukujemy negatywne napięcie. Mobilizująco na odporność na stres wpływa uprawianie sportów, dbanie o wypoczynek i odpowiednio długi sen.

Skutki stresu w pracy

Najgorszym skutkiem stresu jest utrata satysfakcji z pracy. Pojawiające się trudności w podejmowaniu decyzji a każda, nawet banalna sytuacja postrzegana jest, jako zagrożenie. Z upływem czasu pojawiają się problemy związane z koncentracją i ogólne poczucie smutku i pesymizmu. Niechęć do samego siebie i rosnące wątpliwości we własne zdolności.

Co można zrobić, żeby temu zaradzić? Warto robić regularne przerwy na wodę, kawę czy herbatę. Psychologowie pracy zgodnie twierdzą, że pięć minut spędzonych na spokojnym sączeniu napoju w towarzystwie współpracowników bardzo pomaga rozładować nagromadzone napięcie. Należy też dbać o jak najlepsze stosunki ze współpracownikami – poczucie akceptacji przez grupę łagodzi stres.

Od 1 kwietnia 2015 r. obowiązują znowelizowane przepisy Kodeksu pracy regulujące ważność badań lekarskich w przypadku zmiany pracodawcy. Nowa firma będzie mogła zatrudnić pracownika na podstawie ważnego i aktualnego orzeczenia lekarskiego od poprzedniego pracodawcy. Ale tylko jeśli poprzedni pracodawca stwierdzi brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Obecnie, przy zmianie zatrudnienia pracownik musi wykonać szereg badań lekarskich przed podjęciem pracy w nowej firmie, nawet wtedy, gdy ma pracować na podobnym stanowisku i wykonywać podobną pracę do poprzedniej.

Wstępne badania lekarskie – zmiany i korzyści

Zmiany w przepisach dotyczących badań lekarskich pracowników to krok w dobrym kierunku, korzystny zarówno dla pracowników jak i pracodawców. Osoby zmieniające pracę nie będą musiały robić nowych badań lekarskich, jeśli już te posiadane będą nadal aktualne, a warunki pracy na nowym stanowisku będą podobne jak na poprzednim.

Co ważne ww. przepisów nie należy stosować do orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy, wydanych przed dniem wejścia w życie ww. przepisów, czyli przed 01 kwietnia 2015 roku.

Ustawa z 7 listopada 2014 r. o ułatwianiu działalności gospodarczej (Dz. U. z 27.11.2014 r. poz. 1662) wprowadzi od 1 kwietnia 2015 r. istotną zmianę w art. 229 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) dotyczącą przeprowadzania wstępnych badań lekarskich pracowników.

Szerszy katalog zwolnień

Regulacja wskazuje, że wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

1. Przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
2. Przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Nowe przepisy potwierdziły, że koszty badań ponosi zawsze pracodawca i że to on kieruje pracownika na wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie.

Okresowe badania lekarskie bez zmian

Nie zmieniają się zasady przeprowadzania okresowych badań lekarskich pracowników.

Badania okresowe przeprowadza się:

• co 2 lata, jeżeli pracownik jest narażony na wdychanie szkodliwych pyłów lub oparów,
• co 3 lata, jeżeli w zakładzie pracy panuje gorący mikroklimat (po 45. roku życia badania takie muszą być wykonywane co 2 lata),
• co 4 lata, jeżeli pracownik stale korzysta z komputera,
• co 5 lat, w przypadku pracowników biura niekorzystających z komputerów. Natomiast pracownicy, których niezdolność do pracy wyniosła dłużej niż 30 dni zawsze podlegają badaniom kontrolnym.

Nie ulegają zmianie przepisy dotyczące przeprowadzania obowiązkowych badań wszystkich pracowników, w tym młodocianych, zmieniających stanowisko pracy zagrożone chorobami zawodowymi, wypadkami przy pracy oraz uciążliwością jej wykonywania.