Pomiary oświetlenia

Nasza firma przeprowadza pomiary oświetlenia w zakładach pracy na terenie Warszawy i okolic. Dowiedz się dlaczego przeprowadza się pomiary oświetlenia, kiedy należy przeprowadzić pomiary, jak przebiega pomiar natężenia oświetlenia, czym w ogóle jest natężenie oświetlenia oraz jakie korzyści dla pracodawcy wynikają z pomiarów oświetlenia.

Oświetlenie, czyli zastosowanie promieniowania widzialnego w celu uwidocznienia miejsc, obiektów i ich otoczenia w miejscu pracy, ma znaczący wpływ zarówno na bezpieczeństwo, jak i efektywność pracowników. To dlatego pracodawca jest zobligowany do zapewnienia oświetlenia, którego parametry będą zgodne z obowiązującą normą.

Dlaczego przeprowadza się pomiary oświetlenia?

Oświetlenie uznawane jest za fizyczny czynnik środowiska pracy i znajduje się w tzw. grupie czynników uciążliwych. Źle dobrane oświetlenie męczy wzrok, powoduje dolegliwości i pogłębia wady wzroku oraz wpływa na ogólne samopoczucie pracowników. To właśnie przede wszystkim dlatego pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania norm dotyczących oświetlenia.

Wykonanie pomiarów oświetlenia pozwala pracodawcy na ocenę zastosowanych przez niego rozwiązań. Protokół pomiarów oświetlenia i towarzyszący mu raport pozwalają na dostosowanie oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy. Dokument potwierdzający zgodność stanu oświetlenia z obowiązującymi normami może być istotny np. w trakcie kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Kiedy należy przeprowadzać pomiary oświetlenia?

Przepisy BHP dokładnie nie określają, co jaki okres powinno przeprowadzać się pomiary oświetlenia, jednak pracodawca powinien zapewnić odpowiednie oświetlenie na stanowiskach pracy zgodnie z Polskimi Normami. Obowiązująca norma PN-EN 12464-1:2012P nie ustanawia wymogu cyklicznych pomiarów oświetlenia. W praktyce przyjęło się, że pomiary natężenia oświetlenia powinno się przeprowadzać, gdy:

• pomieszczenia zostają oddane do użytku,
• zmieniono rodzaj oświetlenia stosowanego w pomieszczeniach (np. wymiana żarówek na energooszczędne, zmiana mocy żarówek itp.),
• przebudowie pomieszczenia (np. postawieniu ścianek działowych),
• zmianie aranżacji pomieszczenia (np. ustawieniu wysokich regałów, stworzeniu tzw. boksów pracowniczych),
• pracownicy zaczynają skarżyć się/narzekać na uciążliwość pracy spowodowaną nieodpowiednim oświetleniem.

Czym jest natężenie oświetlenia?

Natężenie oświetlenia jest to gęstość strumienia świetlnego padającego na daną powierzchnię, czyli stosunek strumienia świetlnego padającego na płaszczyznę do jej pola powierzchni (E = F/S). Natężenie oświetlenia wyrażane jest w luksach (lx). Natężenie oświetlenia jest zatem wielkością światła, która charakteryzuje jasność oświetlenia powierzchni, a nie samo źródło światła. Na sprawność pracy wykonywanej w danym pomieszczeniu ma wpływ zarówno samo natężenie oświetlenia, jak i jego rozkład w polu pracy i jego otoczeniu.

Poziom natężenia oświetlenia musi być dostosowany do stopnia trudności pracy wzrokowej i wielkości pozornej szczegółu pracy wzrokowej. Według przyjętej normy istnieją określone wartości minimalne natężenia oświetlenia wyrażonego w luksach dla danych pomieszczeń lub stanowisk pracy (zadań lub czynności), np. w pomieszczeniach biurowych:

• 750 lx dla kreślarni,
• 500 lx dla sal komputerowych, sal konferencyjnych,
• 300 lx dla recepcji,
• 200 lx dla magazynów.

O bezpieczeństwie i komforcie pracy decydują także inne poza natężeniem oświetlenia parametry, tj.: równomierność oświetlenia, rozkład iluminacji, olśnienia, barwa światła i jego migotanie.

Jak przebiega pomiar natężenia oświetlenia?

Pomiaru natężenia oświetlenia dokonuje się specjalistycznym miernikiem, tzw. luksomierzem z zachowaniem odpowiednich procedur. Przed rozpoczęciem pomiarów sporządza się plan stanowisk pracy uwzględniający wykonywane przez pracowników czynności.

Chodzi o to, by zbadać konkretne powierzchnie stanowiące płaszczyzny zadania (biurko, pulpit sterowniczy, podłogę korytarza lub innego ciągu komunikacyjnego). Urządzenia oświetleniowe muszą być badane przy braku oświetlenia zewnętrznego, zaś oświetlenie światłem dziennym wymaga użycia dwóch luksomierzy i wykonania jednoczesnych pomiarów na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń, do których światło przedostaje się przez okna lub świetliki.

Po zebraniu pomiarów i wyznaczeniu wartości średniego natężenia oraz równomierności oświetlenia dane są analizowane pod kątem zgodności z wymogami normy dla danego pomieszczenia i stanowiska pracy oraz dodatkowymi dotyczącymi np. różnic natężenia światła pomiędzy sąsiadującymi pomieszczeniami.

Następnie sporządzany jest protokół opatrzony podpisem pracownika wykonującego pomiar. Na życzenie klienta może zostać także stworzony raport zawierający uwagi dotyczące możliwości poprawy warunków pracy w zakresie zależnym od oświetlenia.

Korzyści płynące z pomiarów oświetlenia

Dane uzyskane dzięki pomiarom oświetlenia pozwalają pracodawcy na odpowiednią modernizację systemów oświetleniowych, zmianę aranżacji wnętrza lub upewnienie się, że zastosowane rozwiązania są zgodne z normami. Protokół i raport z pomiarów badań natężenia oświetlenia może okazać się pomocny jako dowód w czasie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Przede wszystkim należy jednak pamiętać, że odpowiednie oświetlenie miejsca pracy:

• zmniejsza ryzyko wystąpienia wypadków,
• przyczynia się do eliminacji błędów wykonawczych wynikających np. z niedostrzegania detali, niewłaściwego rozróżniania barw itd.,
• ma wpływ na samopoczucie pracowników, a zatem także na ich wydajność,
• zapobiega dolegliwościom i wadom wzroku u pracowników, co może mięć w konsekwencji wpływ na ich absencję chorobową,
• stanowi dowód w przypadku kontroli lub sporu z pracownikiem,
• umożliwia bezpieczną ewakuację z budynku w przypadku wystąpienia zagrożenia.

Pomiary natężenia oświetlenia na stanowisku pracy wykonywane są alternatywnie zamiast pomiarów natężenia oświetlenia ogólnego. Pomiary powinny być wykonywane w przypadku:

• nowo powstałego budynku, instytucji bądź firmy,
• zmian w rozmieszczeniu opraw oświetleniowych,
• utworzenia nowych stanowisk pracy,
• okresowo co 5 lat w celu sprawdzenia czy wszystkie wymagania normowe są spełnione.

Głównym zadaniem pomiarów oświetlenia stanowiskowego jest sprawdzenie jakości zamontowanych opraw oraz ich dostosowania do warunków pracy zgodnych z wymogami Polskich Norm.

Wymagania dotyczące oświetlenia są zróżnicowane ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, i wynoszą odpowiednio:

• 500 lx dla stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe,
• 200 lx dla stanowisk administracyjno-biurowych,
• 100 – 700 lx dla stanowisk robotniczych w zależności od zachodzących procesów.

Pomiar natężenia oświetlenia stanowiskowego przeprowadzany jest na płaszczyźnie roboczej. Nasi pracownicy wykonują minimum trzy pomiary na każdym stanowisku pracy.

Pomiary dokładne sprawdzają:

• natężenie oświetlenia w lx
• równomierność oświetlenia na stanowisku
• wskaźnik oddawania barw Rₐ
• ocenę wskaźnika olśnienia UGR˪
• zgodność z przepisami i normą

Następnie wykonywany jest protokół z pomiarów natężenia oświetlenia w wersji papierowej oraz elektronicznej na życzenie klienta.

Pomiary natężenia oświetlenia awaryjnego / ewakuacyjnego

Zgodnie z przepisami z zakresu ochrony przeciwpożarowej, instalacja oświetlenia ewakuacyjnego jest zaliczana do urządzeń przeciwpożarowych, a zatem w zakresie terminów przeglądów instalacja taka traktowana jest szczególnie i podlega przeglądom nie rzadziej niż raz w roku. Normą regulującą warunki oświetlenia awaryjnego jest: PN-EN 1838:2005 „Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne.”

Pomiar natężenia oświetlenia ewakuacyjnego wykonywany jest przy podłodze. W trakcie wykonywanego przez nas pomiaru sprawdzane jest:

• w pasie osi drogi ewakuacji natężenie nie może być mniejsze niż 1,o Lx oświetlenie ewakuacyjne powinno pojawić się najpóźniej w ciągu 2 sek.
• w żadnym punkcie pomieszczenia natężenie nie może być mniejsze niż 0,5 Lx oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez co najmniej dwie godziny od zaniku oświetlenia podstawowego (§ 181 ust. 5),
• stosunek maksymalnego do minimalnego natężenia oświetlenia w strefie otwartej nie powinien być większy niż 40:1

Normy minimalne natężenia oświetlenia ewakuacyjnego

• w pasie osi drogi ewakuacji natężenie nie może być mniejsze niż: 1,0 Lx
• w żadnym punkcie pomieszczenia natężenie nie może być mniejsze niż: 0,5 Lx

Zadbaj o komfort oraz bezpieczeństwo pracy w swojej formie i umów pomiary już dziś.